Borg­að þeg­ar hent er: ár­ang­ur til þessa og næstu skref

Markmiðið er að einfalda og straumlínulaga innheimtu gjalda fyrir sorphirðu heimila og auka hvata til bættrar flokkunar. Verkefnið tengist innleiðingu Evróputilskipunar um bætta úrgangsstjórnun, sem leiddi til lagabreytinga á árinu 2023 þegar hin svokölluðu Hringrásarlög tóku gildi hér á Íslandi. Lögin kveða á um að innheimta skuli gjald fyrir raunkostnað við meðhöndlun úrgangs. Til að byrja með og fram til ársloka 2024 mátti fast gjald sem sveitarfélög innheimta vera að hámarki 50% af heildarkostnaði við úrgangsmál hjá hverju sveitarfélagi en má nú vera allt að 25% af þessum heildarkostnaði.

Árangur hingað til

Hraðall var settur af stað í lok árs 2022 til að aðstoða sveitarfélög við innleiðingu BÞHE. Greiningar voru gerðar, þar sem m.a. var lagt til að innheimta ætti að byggja á rúmmáli íláta, en að síðar gæti verið skipt yfir í þyngdarmælingu. Sex fræðslufundir voru haldnir og 37 sveitarfélög tóku þátt. Af þeim hafa 25 lokið við innleiðingu og um 70% landsmanna búa í dag við nýja gjaldtöku sem tekur mið af BÞHE að einhverju leyti.

Áskoranir framundan og næstu skref

Finna þarf leiðir til að nýta þá reynslu sem varð til í hraðlinum til að aðstoða þau sveitarfélög sem eru komin skemmra á veg við innleiðingu á BÞHE.  Þar er kostnaður ein helsta áskorunin.

Þróun BÞHE kerfisins til framtíðar gæti falið í sér vigtun íláta og skynjara sem auka skilvirkni og hagkvæmni tæminga. Þróun á stafrænni BÞHE þjónustugátt krefst breytinga á álagningakerfi HMS, sem nú er í endurskoðun. Sveitarfélög eru hvött til að nýta reynslu hvors annars við frekari innleiðingu og þróun á BÞHE lausnum og mun Sambandið halda samstarfinu áfram við HMS og umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið til að tryggja að breytingarnar á álagningakerfi HMS þjóni hagsmunum sveitarfélaganna sem best.

Nánar má lesa um árangur BÞHE innleiðingar í skýrslu um BÞHE hraðalinn sem Sambandið skilaði nýlega til umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins.